بکارگیری امواج فراصوت به عنوان پیش تیمار در خشک کردن گوجه فرنگی

مدیریت پس از برداشت محصولات کشاورزی در صنعت امری ضروری است. خشک کردن، یکی از قدیمیترین روشهای نگهداری و راهی برای کاهش تلفات پس از برداشت محصولات کشاورزی است. برای خشککردن مواد غذایی نظیر میوهها و سبزیجات، زمانی طولانی و دمایی نسبتا زیاد مورد نیاز است. بنابراین امروزه تدابیر مکملی برای کاهش مدت زمان و انرژی خشککردن مد نظر است. یکی از شیوه های نوین خشک کردن، بکارگیری امواج فراصوت به عنوان پیش تیمار در خشککردن محصولات می باشد. در این پژوهش، تاثیر پیش تیماردهی فراصوت در فرآیند خشککنی هوا-داغ بر گوجه فرنگی رقم calj n3 مورد مطالعه قرار گرفت. عوامل مورد بررسی در این مطالعه شامل میزان محتوای رطوبتی، مواد جامد محلول ورقه های گوجه، ضریب نفوذ موثر رطوبت، زمان کل و کل انرژی مصرفی مورد نیاز برای خشک شدن ورقه های گوجه فرنگی پس از بکارگیری امواج فراصوت بود. گوجه ها پس از برش و توزین، در یک محیط آبی با دمای c°30 تحت امواج فراصوت با فرکانس khz 5%±28 و توان فراصوتی watt100 در 5 زمان مختلف (از 15 تا 90 دقیقه) قرار گرفتند. سپس نمونه ها به خشک کن هوای داغ منتقل شده و در طول فرایند، نمونه ها هر 20 دقیقه یکبار وزن شدند. به منظور بیشتر نمایان کردن اثر بکارگیری امواج فراصوت پیش از فرایند هوا-داغ، پیش تیماردهی اسمزی بر خشک شدن ورقه های گوجه فرنگی نیز مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفت. نتایج حاکی از آن بود که نوع تیمار و همچنین مدت زمان اعمال تیمار اثر معنی داری بر عوامل مورد بررسی دارد. بهترین پیش تیمار از لحاظ کاهش زمان و انرژی مصرفی، پرتودهی فراصوت در آب مقطر بود و بهترین زمان پیش تیماردهی فراصوت در آب مقطر، 60 دقیقه تعیین شد که موجب افزایش ضریب پخش آب به میزان 33/64%، کاهش مدت زمان کل خشک کردن (شامل مدت زمان پیش تیماردهی فراصوت و خشک شدن در آون) به میزان 66/36%، کاهش انرژی ویژه ی مصرفی کل (انرژی مصرفی آون و فراصوت) به میزان 32/42% شد. محتوای رطوبتی نمونه ها نیز در تمامی زمان های پیش تیماردهی فراصوت در آب مقطر،کاهش جزئی داشت. همچنین مواد جامد محلول ورقه های گوجه فرنگی کاهش یافت که می توان نتیجه گرفت که فراصوت به تولید میوه هایی با محتوای قندی کم کمک می کند. پس از آن، بهترین پیش تیمار از لحاظ انرژی مصرفی کل، پرتودهی فراصوت به مدت 60 دقیقه در محلول اسمزی با غلظت 5% سدیم کلرید و 40% ساکاروز تعیین شد که در این حالت، 33/39% کاهش در انرژی مصرفی کل داشت. بنابراین بر اساس نتایج به دست آمده می توان امیدوار بود که استفاده از امواج فراصوت به عنوان یک روش اقتصادی بتواند در افزایش بهره وری و کاهش زمان و انرژی خشک کردن محصولات کشاورزی موثر باشد.